Το διεθνές Κτίριο του Κοινοβουλίου στην Dhaka του Bangladesh (1962,1983), από τον Luis Kahn.

To διεθνές κτίριο του Κοινοβουλίου, γνωστό και ως Jatiyo Sangsad Bhaban βρίσκεται στην Dhaka του Bangladesh. H αρχιτεκτονική μελέτη έχει γίνει από τον Luis Kahn και είναι ένα από τα μεγαλύτερα νομοθετικά συγκροτήματα στον κόσμο. Αυτό το κτίριο είναι ένα παράδειγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Το κτίριο ανατέθηκε από την κυβέρνηση του Πακιστάν  το έτος 1959  ως μία προέκταση της έδρας της Βουλής. Το έτος 1962 ανατέθηκε στον  αρχιτέκτονα Luis Kahn η αρχιτεκτονική μελέτη και η υλοποίηση του διεθνές κτιρίου του κοινοβουλίου. Τον Μάρτιο του 1971 η κατασκευή του κτιρίου σταμάτησε γιατί το Bangladesh δήλωσε την ανεξαρτησία του από το Πακιστάν. Ο Luis Kahn είχε ως αρχική του πρόθεση να δημιουργήσει ένα κτίριο μνημειώδους παρουσίας, αλλά όταν το Bangladesh επίσημα αποσχίσθηκε από το Πακιστάν τον Δεκέμβριο του 1971, το κτίριο μετατράπηκε περισσότερο ως ένα Σύμβολο της Δημοκρατίας και της περηφάνιας του λαού του   Bangladesh.

Η συνολική σύνθεση του κτιρίου διέπεται από σαφείς κανόνες γεωμετρικότητας και ιεράρχησης. Όμως το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η διαδοχή των κλειστών και ανοικτών χώρων, μία διαδοχή σαφώς δομημένη σε ένα ενιαίο σύνολο. Ακόμη και αν η ισχυρή γεωμετρία, η σαφήνεια και η υλικότητα της μάζας είναι τα πρώτα στοιχεία που αναγνωρίζει κανείς, είναι η γεωμετρικότητα των αξόνων και των περασμάτων στο συνεχές του πλέξιμο σε μία δομή ιεραρχική, αναγνωρίσιμη, κάποιες φορές υπερβολικά αυστηρή, ίσως κάποιες άλλες παραπλανητικά ομοιογενή, που χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική του κτιρίου. Ο συμβολισμός έχει τεράστια σημασία. Ένα κοινοβούλιο που καθρεφτίζεται στα νερά της τεχνητής λίμνης, γαλήνιο, διαφορετικό και διαφοροποιημένο από τον περίγυρο, απόμακρο και ταυτόχρονα οικείο, όπως μόνο ένα σύμβολο κατοχυρωμένο στη συνείδηση του νεοσύστατου κράτους μπορεί να είναι.

H μάζα από  σκυρόδεμα με λωρίδες από μάρμαρο επισημαίνονται από εξωτερικά ανοίγματα και τονίζεται η   επικράτηση από γεωμετρικές φόρμες όπως κύκλος, ορθογώνιο, ημικύκλιο. Η πρόθεση του Kahn ήταν να δημιουργήσει την ιδανική έκφραση για την  Δημοκρατία χρησιμοποιώντας απλές γεωμετρικές φόρμες  όπως  κύκλος, το τρίγωνο, το τετράγωνο.

Όσο για την κατασκευή δεν υπάρχει ένα υποστύλωμα μέσα στο κτίριο γιατί όλη τοιχοποιία του κτιρίου είναι φέρουσα. Έτσι μοιάζει περισσότερο σε γλυπτό παρά σε ένα κτίριο. Μία από τις κύριες παραδοχές κατά την διάρκεια της αρχιτεκτονικής μελέτης είναι και η προστασία από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία και τις συχνές βροχοπτώσεις ταυτόχρονα. Η δεύτερη παραδοχή είναι ο άνετος φυσικός εξαερισμός του κτιρίου.  Αυτές οι παραδοχές  επιτεύχθηκαν προσδίδοντας στην διπλή όψη του κτιρίου μεγάλα ανοίγματα από καθαρές γεωμετρικές φόρμες.

Για να μπορέσουμε όμως να φτάσουμε στο σημείο να συλλάβουμε την αρχιτεκτονική του Κahn  για αυτό το κτίριο θα ήταν σωστό να τονίζαμε τα βασικά χαρακτηριστικά της διδασκαλίας του Κahn: Για τον Luis Kahn η αρχιτεκτονική είναι η λογική και προσεγμένη παραγωγή χώρων, που με τον σχεδιασμό τους αποκαλύπτουν την πορεία παραγωγής τους και, ταυτόχρονα εκπληρώνουν λειτουργικές, αισθητικές και συναισθηματικές ανάγκες των κατοικιών τους. Κάθε κτίριο υπηρετεί ένα θεσμό: το σπίτι υπηρετεί το θεσμό της κατοικίας, το σχολείο το θεσμό της εκπαίδευσης, το εργαστήριο το θεσμό της επιστήμης, η εκκλησία το θεσμό της θρησκείας. Αναλαμβάνοντας το σχεδιασμό ενός κτιρίου ο αρχιτέκτονας πρέπει να ενσκήψει με σοφία και προσοχή στην αναγνώριση του θεσμού, που αυτό καλείται να υπηρετήσει, θέτοντας ερωτήσεις στη σκέψη του.

Ο καθοριστικός ρόλος του φυσικού φωτισμού στη σύνθεση ενός χώρου αποτελούσε έναν από τους βασικούς πυλώνες της διδασκαλίας του. Γι’ αυτό όλοι οι χώροι έχουν ανάγκη από φυσικό φως. Σύμφωνα με τα ίδια του τα λόγια : To να φτιάξεις ένα τετράγωνο δωμάτιο σημαίνει να του δώσεις εκείνο το φως που αποκαλύπτει το τετράγωνο με τις άπειρες διαθέσεις του… Δεν μπορώ να ορίσω έναν χώρο πραγματικά ως χώρο, αν δεν έχω φυσικό φως. Κι αυτό γιατί οι διαθέσεις που δημιουργούνται από το χρόνο της ημέρας και το χρόνο των εποχών του έτους σε βοηθούν συνεχώς να προκαλέσεις εκείνο που ένας χώρος μπορεί να είναι.”

O Kahn  έχει πεί για την άυλη λάμψη της ύλης: ”Ένα σπουδαίο κτίριο , πρέπει να έχει την αρχή του στο άπιαστο (το μη μετρήσιμο), να προχωράει μέσα από χειροπιαστές (μετρήσιμες) οδούς και τρόπους κατά την διάρκεια της κατασκευής του, και στο τέλος, με την ολοκλήρωσή του πρέπει να γίνεται (πάλι) άπιαστο (μη μετρήσιμο). Ο σχεδιασμός, η παραγωγή των πραγμάτων, είναι μία χειροπιαστή (μετρήσιμη) πράξη. Σ’ εκείνο το σημείο, είσαι όπως η ίδια η φύση, γιατί στη φύση όλα είναι χειροπιαστά (μετρήσιμα)..”
”…Ο θεσμός του κοινοβουλίου έχει μία υπεροχή, υπερβατική φύση. Οι άνθρωποι έφτιαξαν το Κοινοβούλιο για να αγγίζουν το πνεύμα της κοινότητας…”

Τα κτίρια αυτά κτίστηκαν από ντόπιους οικοδόμους, που κουβαλούσαν τα τοπικά υλικά στο κεφάλι τους, ανεβοκατεβαίνοντας σε καλαμένιες σκαλωσιές, για πολύ καιρό, υφαίνοντας με τα δάχτυλά τους, στους αρμούς των τούβλων και τα καλουπώματα του μπετόν. Το συγκρότημα χρειάστηκε 23 χρόνια για να ολοκληρωθεί. ”Mίλησα για την έννοια πρότυπο ως την αντίληψη της φύσης. Ένα σχήμα είναι μία έκφραση της μορφής πρότυπο. Η μορφή (πρότυπο) ακολουθεί την επιθυμία ως μία αντίληψη ενός ονείρου ή μίας δοξασίας.” Όπως ένας μοναχικός ποιητής, ο Kahn ψάχνει την ουσία της ζωής και την αρχή των πραγμάτων, δηλαδή αυτήν τη φύτρα που θα δώσει  νόημα στην κατασκευή ενός κτιρίου, προσδίδοντάς του τις ποιότητες εκείνες που το καθιστούν παραδειγματικό και το ανυψώνουν στο επίπεδο της Αρχιτεκτονικής. Το αρχιτεκτονικό του έργο προέρχεται από τους στοχαστικούς διαλογισμούς του πάνω στο τι θέλει το κάθε αρχιτεκτονικό θέμα να είναι.

Μέσα από την διδασκαλία του έχει μιλήσει για την σχέση της Τάξης με την δημιουργική συνείδηση. Ορίζει την τάξη με το Τι, και τον σχεδιασμό με το Πως. Δεν μπορούν να λειτουργούν χωριστά γιατί το ένα ζήτημα εξαρτάται από το άλλο.  Το βασικό θέμα στην αρχιτεκτονική μελέτη είναι ο τρόπος που θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα κτίριο. Για να μετατραπεί σε αρχιτεκτόνημα τότε χρειάζεται μία πιο βαθιά έρευνα και ανάλυση και όχι μία επιδερμική σχεδιαστική προσέγγιση.

πηγές:
http://en.wikipedia.org/wiki/Jatiya_Sangsad_Bhaban
http://architectul.com/architecture/national-assembly-of-bangladesh
”H διδασκαλία του Luis Kahn και άλλα δοκίμια.”

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
Διπλ. Αρχιτέκτων Μηχανικός
Μsc Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Π.Π.
Ελεγκτής Δόμησης
Ενεργειακός Επιθεωρητής Κτιρίων
Διευθ.γραφείου:28ης Οκτωβρίου 14, Βόλος
κινητό τηλ. 6973388361 τηλ.γραφείου:2421023074
www.theoha-architect.gr  ale.theo@yahoo.gr